Uzayın hem çok soğuk, hem de çok sıcak olabildiği biliniyor. Peki, astronotlar nasıl oluyor da hayatta kalabiliyor?
Güzelliği, yapısı ve karmaşıklığı ile dikkatimizi çeken uzay, maalesef hiçbir canlının hayatta kalamayacağı koşullara sahiptir. Hem çok sıcak, hem de çok soğuk olabilen bu sonsuz boşluk, büyüleyici olduğu kadar da zorlu ve hiçbir canlı için yaşamaya uygun değil. Birçok canlı, özellikle de insanlar, yaşamını sürdürebilmek için ortalama sıcaklığa, basınca ve yer çekimine ihtiyaç duyar. Ancak uzayda bunların hiçbiri yoktur ve her şey, sanki insanları kasıtlı olarak öldürmeyi hedefleyen birisi tarafından tasarlanmışçasına ölümcüldür. Tüm bunlara rağmen uzaya insanlar gönderiyor ve hatta uzay yürüyüşü gerçekleştiriyoruz. Peki, nasıl oluyor da astronotlar uzayın en zorlu yönüyle, aşırı sıcaklık seviyeleriyle baş ediyor dersiniz?
Uzayın kendi sıcaklığı 0 Kelvin, yani -273 derecedir. Tüm vücudumuzu anında dondurabilecek bu sıcaklık seviyesi, Güneş gibi yıldızların ışığının ulaştığı uzak konumlarda bile 200 derecenin üstüne çıkabilmekte. Bu iki sıcaklık seviyesinin ortası bulunmadığı için, astronotların kendi sıcaklıklarını koruması hayati önem taşır. Bu nedenle uzay giysilerinde son teknoloji yalıtım malzemeleri yer almaktadır. Yalıtım malzemeleri uzay giysisindeki sıcaklığın korunmasına yardımcı olmanın yanı sıra aşırı sıcaklığı emer, yetersiz olduğu durumlarda ise sıcaklık sağlar. Ancak bu malzemelerin de pek işe yaramadığı durumlar mevcuttur. Birçok astronot, uzay yürüyüşü sırasında Güneş’ten gelen ışınlara uzun süre maruz kalmamak için gölgelik bir alana geçmeyi tercih eder. Uzayda hava bulunmadığı, yani sıcaklık akışı olmadığı için gölgelik alana geçmek anında -270 dereceye maruz kalınması anlamına gelir. Ancak uzay giysisindeki yalıtım malzemeleri astronotları sıcak tutma konusunda daha başarılıdır. Bu nedenle Güneş önünde durmaktansa gölgeyi tercih ederler.
Uzaydaki sıcaklık problemi yalnızca uzay yürüyüşü yapan astronotları değil, aynı zamanda uzay aracı içerisinde bulunan astronotları da etkiler. Örneğin Uluslararası Uzay İstasyonu‘nun Güneş’e dönük olan kısmı 121 dereceye, arkada kalan kısmı ise -157 dereceye ulaşır. Bu da astronotların her iki uçta da yaşamını sürdüremeyeceği anlamına gelmektedir. Bilim insanları, bu soruna çözüm sunabilmek adına istasyona oldukça başarılı bir ısı dağıtım teknolojisi eklemiştir. Eğer böyle bir teknoloji kullanılmasaydı, astronotların yaşayabileceği tek yer istasyonun orta kısımları olacaktı.
NASA, Ay görevleri sırasında da sıcaklık sorununa bir çözüm sunmak zorunda kalmıştı. Ay’ın yüzeyine iniş yapan astronotlar, giysilerinde sıcaklığa göre katı ve sıvı hale geçen bazı maddeler bulunduruyordu. Gölgede, yani soğuk bir bölgede katılaşan bu madde astronotu ısıtıyordu. Öte yandan sıcak bir bölgede de sıvı hale geçiyor ve vücut ısısının büyük bir bölümünü emerek astronotun soğumasını sağlıyordu.